Cheñchet eo ma buhez

 

Mari Kermareg : Skoet-braz zoken, rag cheñchet eo ma buhez penn-da-benn abaoe daou vloaz hanter, prestig e vo tri bloaz, p'am-eus klevet e oa ar hrank ennon. Oberateet on bet, ha da houde ar chimio. Hag an dializ, peogwir e-neus greet ar chimio droug din ive… Kollet am-eus va nerz. Ha nerz am-oa, e reen eur bern traou, labourad, ober sport, war-dro al liorz, en ti, c’hoari golf… Adc'hoariet em-eus abaoe, med bremañ ne hellan ket ken, 'm-eus ket a-walh a nerz, ne hellan ket padoud en eur c’hoari. Kregi a hellan, n'hellan ket padoud.

 

Peseurt efed a ra se dit ?

 

Digalonekaad ahanon. Med n’emaon ket o soñjal e se e-pad an deiz, e mod-se 'ma. Em harakter n'on ket eur plah trist, na treñk kennebeud. Ne vezan ket o leñva bemdeiz. Va buhez a zo cheñchet, hag e mod-se ema. E vevan ive en eul leh hag a zo brao, amañ e Plougerne dirag ar mor, pa vez rust ar mor zoken, a-wechou e vez teñvalloh, brao eo memestra […].

Penaoz eo deuet ar brezoneg dit ? Er gêr ?

Pas kement-se, med em bugaleaj ar brezoneg a oa aze tro-dro din, kazimant bemdeiz e Plougerne e-touesk an dud. Pa z eem d'an iliz, toud a oa e brezoneg, an embannou, e veze kantikou. Eun dra 'm-eus soñjet da houde : gouzoud a ouien eur bern kantikou dre 'n eñvor, desket em-eus heb gouzoud din em bugaleaj. Geriou em-oa, med pas… Da houde, eur wech dimezet zoken, em-eus soñjet e oa ar yez-se 'barz va skouarn ha ne oa ket e beg ma zeod ! 

Labouret a-teus evid ar radio hag evid an tele. Peseurt soñj 'teus dalhet euz Charlez ha Chanig ar Gall ?

 

Tud dispar, prest bepred da reseo ar re all, da rei bepred. Va darempred gand Charlez ha va darempred gand Chanig a oa disheñvel. Charlez a roe kalon ha fiziañs din bepred, difazia ahanon pa reen faziou, en eun doare ken trankil ken em-oa fiziañs… Gand Chanig e oa disheñvel, mignoniaj braz a oa etrezom. Ouspenn-ze he-deus kaset ahanon d'eur bed a oa he bed dezi, bed ar ar varzoniez. Ar varzoniez a blije din dija, er skol e plije din displega barzonegou. Gand Chanig on eet pelloh ha donnoh er varzoniez, an dra-ze a zo bet eun dra gaer etrezom-ni.

 

Poltrejou

Mari Kermareg gand he fried, René Abjean, er gêr. Diellou personel.

Chanig ar Gall, Mari Kermareg ha Charlez ar Gall, e studio Brest an ORTF, e penn kenta ar bloaveziou 1970. Diellou personel.

Komedianez 

 

Ya ! Komedianez on bet. Er skoliou, an dud euz ma oad a veze goulennet ganto c’hoari, ne oa ket tele na traou a seurt-se, ober c’hoariou ni on-unan, setu e reen hag e plije din. Da houde, en eur geja gand Teatr Penn-ar-Bed, Remi Derrien e-neus goullet ganin kemer perz er strollad, bet am-eus bet tro da c’hoari pez ganto.

 

Gand Naig Rozmor war-lerh, on-oa kinniget eun abadenn a varzonegou. Pignad war al leurenn ha leurennia zoken, simpl a-walh, evid c'hoari, se oa plijuz-kenañ. C'hoari a reen aliez perziou merhed brao, paotred o stoui dirazon. Sed 'm-eus goullet gand Remi : pa vin kosoh e skrivi eur pez-c'hoari gand eur vaouez koz ha droug. Remi, siwaz, n'ema ket aze ken…

 

Klevet a-teus e oa bet laket he leor Karantez ha karantez e program ar Hapes brezoneg ?

 

Eun dra gaer ! Neuze e vo studiet he barzoniez, ar skrid, penaoz eh implij an natur evid displega traou ar horv, se zo bet a-bouez eviti. An hini genta eo bet o komz deuz karantez en doare-ze e brezoneg : santet e vez en he barzonegou ar pez a c'hoarvez e korv eur vaouez hag en he spered. Ha rentet brao. Hag eo brao da veza displeget ive, se zo a-bouez.

 

N'an ket da houll ganit diskulia sekrejou, med ar barzonegou a garantez he-deus skrivet n'eo ket evid he gwaz he-deus skrivet anezo, eo ?

 

'Zoñj ket din, 'zoñj ket din. 'Zoñj ket din peogwir… Ar pez he-doa lavaret din diwar he gwaz… Ne veve ken gand he gwaz. Eet e oa en eun ti gand he c'hoar, en eur manati koz, eun ti kaer, brao-tre, hag he-deus lavaret din : "Pa oam dimezet e oa evid ar gwella hag evid ar gwasa. 'M-eus ket bet ar gwella, 'm-eus ket ezomm deuz ar gwasa".

 

Poltred

Mari Kermareg, komedianez, perz Mai er pez-c'hoari Gwragez, bet skrivet gand Rémi Derrien. Diellou personel.

Birvill ar bloaveziou 70 

 

Forzig abadennou a-teus bet tro d'ober ive gand muzisianed, gand toud ar re o-deus bet roet eul lañs nevez d'ar han ha d'ar muzik e Breiz, er bloaveziou 70 ha 80… Na pa ve ken, gand Kristen Nogues…

 

Kristen am-oa greet anaoudegez ganti en eur enrolla anezi pa oa o veva e Menez Are, nebeud-ha-nebeud on-oa santet e oa mignoniaj etrezom, hag etrezi, me ha Chanig ar Gall. Pa oa deuet da jom da Vrest, en em welem aliez, ha kaoziou kenetrezom ! Bevet he-doa mareou splann, re drist a-wechou, se 'zepant deuz ar vuhez. Evid ar muzik a ree, he-doa bevet ive mareou disheñvel.

 

E penn kenta va buhez-labour e oa birvill, kenañ, gand ar muzik e Breiz, plijet on bet oh ober anaoudegez gand ar vuzisianed-ze, Youenn Gwernig, an Tri Yann, Gilles Servat, Alan Stivell, toud ar re-ze o-deus roet eun advuhez d'ar muzik. 

 

Eur film, eun tamm mat skrijusoh, a-teus troet evid rei ar gaoz d’ar re oa bet oh ober brezel en Aljeri…

 

Eun dra e-neus merket ahanon en eun doare disheñvel eo an abadenn-ze am-oa filmet gand gwazed a oa a-oad ganin, ar baotred a oa bet galvet d’ober o hoñje en Aljeri. Aze 'm-oa klevet traou spontuz-kenañ, skoet on bet gand an traou am-oa klevet.

 

A-raog trei ar film, ez een da weled an dud, d'ober anaoudegez ganto. Unan, e oan va-unan er zaloñs gantañ, e-noa kontet din traou 'zo hag e welen ar boan e-noa, eñ e-unan, o tistrei war an darvoudou-ze.

 

Hag e laras din : "Biskoaz, emezañ, beteg-henn n’on deuet en-dro war an traou-ze, an taol kenta eo din d’ober, hag e brezoneg, evid eun abadenn dele".

 

Poltrejou : 

Mari Kermareg ha Youenn Gwernig. Diellou personel.

Fañch Broudig, ar realizatour Fañch Tager ha Mari Kermareg. Diellou personel.

Eun tamm fent 

 

Maouez Paotred Breiz !?

 

Addigaset em-eus da zoñj da v/Mari Kermareg e oam bet o trei abadennou en iliz Pleiben, pa oa bet echu al labouriou da adkempenn an doenn hag an diabarz eno. Enrolla al laz-kana Mouezh Paotred Breizh on-oa greet, gand ar harr-video braz hag eur houch teknisianed. Al laz-kana n’eus nemed paotred ennañ. 

 

Ha piou 'oa ar realizatourez ? Mari Kermareg, na petra 'ta ! Ha petra 'lennan an deiz war-lerh en eur gazetenn ? E oa deuet an tele da Bleiben evid FR3 da enrolla Maouez Paotred Breiz ! (Lennet mad ho-peus !)

 

Mari Kermareg : Ya, soñj am-eus deuz ar gartenn a-toa kaset din da houde. Malou, ne ouien ket e oas ken gouest all (en eur c’hoarzin)  !